A. ỨNG DỤNG:
Than hoạt tính là tác
nhân hấp phụ nhờ vào diện tích bề mặt lớn, cấu trúc xốp vi mô, khả năng
hấp phụ cao và sự tương tác trên bề mặt lớn. Những ứng dụng quan trọng
của than hoạt tính có liên quan đến những ứng dụng khử màu, mùi và những
tạp chất phi hữu cơ khác từ vòi nước, trong công trình nước nội ô, công
nghiệp nước thải, thu hồi dung môi, lọc khí ở những nơi đông người như
nhà hàng, công nghiệp chế biến thực phẩm, hóa chất để khử màu đường ăn,
trong kiểm soát khí bị ô nhiễm, lọc trong công nghiệp hoá chất, y dược,
thực phẩm và những ứng dụng lọc khí. Than hoạt tính được tăng cường sử
dụng trong lĩnh vực kim loại như thu hồi vàng, bạc và những chất phi hữu
cơ khác và làm chất xúc tác, chất mang. Những ứng dụng trong y dược
chống lại vi khuẩn gây bệnh đặc biệt cũng được biết đến.
1. Lọc khí:
Có hai hệ thống
lọc khí đặc trưng. Một ứng dụng lọc khí ở những nơi đông người như văn
phòng, bệnh viện, phòng thí nghiệm, nhà hàng và máy chế biến thực phẩm,
những nơi cần khí tự do sạch. Một hệ thống khác dùng để hạn chế khí ô
nhiễm môi trường từ khí thải của các hoạt động công nghiệp như : sản
xuất thuốc súng, nhựa, chất dẻo tổng hợp, thuộc da, trong những quy
trình công nghiệp như : Công nghiệp cao su, công nghiệp sơn, vec ni, tơ
sợi, chất dẻo kết dính…
Lọc khí được thực
hiện ở những nơi có mật độ ô nhiễn dưới 10ppm, thông thường từ 2-3ppm và
trong trường hợp náy dùng hệ thống tấm lọc than họat tính. Ở những nơi
có độ ô nhiễm thấp, những hệ thống lọc này có thể làm việc trong thời
gian dài. Quá trình tái sinh lượng than hoạt tính sử dụng được thải hồi
rất đắt. Trong quá trình kiểm soát khí bị ô nhiễm yêu cầu trang bị những
hệ thống tương ứng với mật độ ô nhiễm lớn. Lượng than hoạt tính tiêu
dùng cần cần được tái sinh bằng hơi nước, không khí và xử lý khí độc
hại. Những ứng dụng này đòi hỏi than hoạt tính có những cấu trúc xốp
khác nhau. Than hoạt tính dùng cho quá trình lọc khí ở những nơi công
cộng cần có cấu trúc xốp vi mô cao mới có hiệu quả lớn đối với việc hấp
phụ ở độ đậm đặc thấp. Trong trường hợp than hoạt tính dùng để kiểm soát
việc ô nhiễm môi trường, lổ phải có khả năng hấp phụ lớn hơn trong nồng
độ ô nhiễm 10-500ppm. Rất khó để xác định được chính xác đường kính
nhưng, nhưng thông thường lổ có đường kính, có mật độ vi lổ cao và dãi
trung gian được ưa dùng bởi vì hấp phụ độ ô nhiễm này.
2. Than hoạt tính dùng trong mặt nạ phòng độc:
Có hai dạng mặt nạ
phòng độc, trong đó đặc tính tự nhiên của than hoạt tính được yêu cầu
khác nhau. Mặt nạ phòng độc dùng trong công nghiệp hóa chất có chứa các
chất hoá học độc tương đối thấp và thông thường có trọng lượng phân tử
cao, những hoá chất này được than hoạt tính hấp phụ rất nhanh và mạnh.
Nhưng than hoạt tính được dùng trong quân đội yêu cầu có sự bảo vệ triệt
để các chất hóa học và hơi độc mạnh. Hơn nữa, một số hoá chất có liên
quan đến quá trình hấp phụ vật lý, trong khi đó mật số chất khác được
hấp phụ hóa tính ( Chloropicrin, cyanogen, chloride). Do đó đối với
trường hợp sau được quan tâm dùng than hoạt tính tẩm, với những tác nhân
tẩm có tính tương tác đến những hóa chất khác nhau.
3. Than hoạt tính dùng trong nhà máy nguyên tử:
Hệ thống lọc than
hoạt tính được dùng trong các nhà máy nguyên tử để hạn chế sự thoát ra
những hơi khí phóng xạ và một số chất khí như : Krupton, xenon thải ra
môi trường. Mối quan tâm chính trong các phản ứng hạt nhân là methyl
iodide và khí trong điều kiện phản ứng không thành. Mặt khác, than hoạt
tính được dùng để khử helium được dùng như hơi khí bảo vệ trong phản ứng
lạnh và điều tiết bằng nước.
4. Thu hồi Gasoline, Propane và Butane từ khí tự nhiên:
Khí tự nhiên có
chứa khoảng 3% propane và 4-5% hydrocarbon được thu hồi bằng hấp phụ của
than hoạt tính. Khoảng 35% propane và 70% Butane và 98-99% Pentane và
hydrocarbon được thu hồi bàng than hoạt tính.
5. Than hoạt tính dùng trong nước giải khát:
Rượu và rượu mạnh
lọc qua than hoạt tính dạng hạt để thu hồi nguyên tố có trong mẩu và
dầu. Đối với rượu Brandy được lọc qua than hoạt tính thu hồi những hương
vị không mong muốn, được loại ra trong suốt quá trình sản xuất và bảo
quản. Than hoạt tính làm giảm lượng Aldehyde trong quá trình chưng cất
thô và làm tăng sự kết tụ. Trong sản xuất bia, than hoạt tính làm tăng
chất lượng ủ bia, cải tiến màu và tách hương vị làm tăng phênol và màu.
6. Lọc đường, dầu, mỡ:
Than hoạt tính
được dùng trong công nghiệp đường chủ yếu để khử màu cho đường có màu
tốt hơn và cải tiến đáng kể những đặc tính của quá trình sản xuất. Xử lý
bằng than hoạt tính giúp cho việc tách những tác nhân trên bề mặt và
chất keo (chất đực trong phân tử lớn) làm tăng sức căng của bề mặt và
giảm độ nhớt. Điều này làm tăng tỷ lệ kết tinh của đường và tăng sự phân
tách si rô và chất kết tinh bằng phương pháp ly tâm.
Đối với dầu và mỡ,
than hoạt tính được dùng trong quá trình liên kết chất tẩy trắng để
tách màu không mong muốn. Sự bổ sung của than hoạt tính cho thấy chất
tẩy trắng làm giảm lượng hổn hợp hấp phụ để thu được hiệu quả mong muốn.
7. Than hoạt tính dùng trong y dược:
Một ứng dụng đặc
biệt của than hoạt tính được dùng trong quá trình trị bệnh khó thở,
trong hệ tiêu hóa khử vi khuẩn, rất dễ được hấp phụ và hấp phụ rất nhanh
bằng than hoạt tính bởi vì trọng lượng phân tử cao.
Ngoài ra than hoạt
tính còn được dùng để trị bệnh dịch vị và viêm ruột, dùng làm thuốc
giải độc trong những trường hợp ngộ độc từ nấm rơm, thực phẩm, chất hoá
học có nguồn gốc từ thực vật, dùng làm thuốc, phospho, phenol…. Than
hoạt tính dùng để lọc thuốc lá khử nicotine và khí độc khác trong khói
thuốc.
B. HƯỚNG DẪN AN TOÀN SỬ DỤNG:
-
Không có trường hợp bất trắc nào xãy ra khi sử dụng loại sản phẩm này.
-
Khi sử dụng và bảo
quản phải để nơi khô ráo, thoáng khí, tránh xa nguồn có thể gây cháy,
tránh để dưới ánh nắng trực tiếp và dột nước.
-
Than hoạt tính dễ bị
nén lại thành khối do áp lực không khí bên trong bao, đồng thời dưới áp
lực này than hoạt tính sẽ vỡ ra khi chúng ta mở bao.
-
Phải dùng khẩu trang
để tránh hít nhiều bụi than vì trong bụi than có thể chứa hơn 1% oxít.
Nếu hít phải bụi than trong thời gian dài với hàm lượng cao có thể dẫn
đến suy hô hấp.
-
Khi công nhân vào
làm việc nơi chứa than hoạt tính phải thận trọng bởi vì hàm lượng oxygen
ở nơi này có thể thấp vì than hoạt tính giải phóng oxygen ra khỏi nơi
này.
-
Khi bị than hoạt tính rơi vào mắt, rửa mắt bằng nước sạch, tránh chà xát và hỏi ý kiến của Bác sĩ.